پخش زنده
امروز: -
کمالالدّین یا شمسالدّین محمّد وحشی بافقی یکی از شاعران نامدار سدهٔ دهم ایران است که در سال ۹۳۹ هجری قمری در شهر بافق از توابع یزد چشم به جهان گشود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد، دوران زندگی وحشی بافقی با پادشاهی شاه طهماسب صفوی و شاه اسماعیل دوم و شاه محمد خدابنده همزمان بود. وی تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاهش سپری نمود.
وی تحصیلات مقدماتی خود را در بافق گذراند و در جوانی به یزد رفت تا در محضر علما و فضلای یزد کسب علم کند.
پس از چند سال به کاشان نقلمکان نمود و به شغل مکتب داری مشغول شد و چندی بعد به بندر هرمز و هندوستان سفر کرد سپس در اواسط عمر به یزد برگشت و تا آخر عمر _سال ۹۶۲ هـ. ش_ از این شهر خارج نشد.
همیت شاعری وحشی بافقی در سبک خاص بیان اوست؛ مضامین، ظرایف شاعرانه و نازکخیالیهای او آنچنان با زبانی ساده و روان بیان شده که گاه به محاوره میرسد و گویی حرفهای روزمرهاش را بدون استفاده از اختیارات شاعری به تحریر درآورده است.
وحشی همچنین از صنایع و آرایههای لفظی و کلمات فاخر عربی دوری کرده مگر اینکه برای استواری کلامش ضروری بوده باشد.
وحشی بافقی در کنار استقبال از اشعار نظامی و غزلسرایان نامآور، خود نیز طبعی مبتکر و خلاق داشت بهگونهای که اکثر غزلهای او بعدها توسط شاعران دیگر مورد تقلید قرار گرفته است.
وحشی بافقی شاعر روزگار سختی و تنهایی است که سوزوگداز آن در اشعار زیبا و دلکشش بهخوبی مشخص است. وحشی، غزلسرای توانایی بود که مضمون غزلیاتش؛ عشقهای نافرجام و عواطف شدید درونی شاعر با زبانی ساده و نیرومند میباشد.
دیوان اشعار او شامل ۹۰۷۶ بیت غزل، قصیده، ترکیببند، ترجیعبند، رباعی، قطعه، مثنوی و مخمس میشود.
وحشی بافقی دو منظومه عاشقانه نیز به نامهای مثنوی ناظر و منظور با ۱۵۶۹ بیت (عشق همجنسگرایانه پسران شاه با وزیر) و مثنوی فرهاد و شیرین یا شیرین و فرهاد از شاهکارهای دراماتیک ادب پارسی (به استقبال از خسرو و شیرین نظامی گنجهای) دارد. این منظومه را وصال شیرازی شاعر قرن ۱۳ هـ. ش با افزودن ۱۲۵۱ بیت به آن ۱۰۷۰ بیت قبلی وحشی بافقی، به پایان رساند. پس از او نیز صابر شیرازی ۳۰۴ بیت بر این منظومه افزود.
مثنوی خلدبرین، مثنوی معروف دیگر وحشی است که به پیروی و بر وزن مخزنالاسرار نظامی گنجهای سروده است. مثنویهای کوتاه دیگری هم از وحشی بافقی در مدح و هجو و نظایر آنها باقی مانده که اهمیت منظومههای قبلی را ندارد.
ساقینامه طویل ترجیعبند او در نوع خود بینظیر است که بعد از وحشی، بارها توسط شاعران دیگر نیز با همان وزن و مضمون مورد تقلید و جوابگویی قرار گرفته است.
ترکیببندها و ترجیعبندهای وحشی بهخصوص مربع و مسدس آنها، ازجمله نظمهای دلنشین دوره صفوی میباشد و بر تمام اشعار غنایی برتری دارد تا بدان حد که کسی در مقام جوابگویی و تقلید آن برنیامده است.
مزار وحشی بافقی در بلاتکلیفی است و داستان انتقال مقبره او از یزد به زادگاهش بی سرانجام است.